Susza w Polsce. Co nam grozi i jak ją powstrzymać?

Wczoraj (17 czerwca) obchodziliśmy Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą. Ustanowiony 30 stycznia 1995 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, dziś wydaje się aktualny jak nigdy dotąd. Szczególnie w Polsce, w której średnia ilość wody przypadająca na jednego mieszkańca jest 2,5 razy mniejsza niż w innych krajach Europy kontynentalnej i wynosi ok. 1800 m3/rok. Takie dane pokazują, że susza w Polsce to palący problem, który dotyczy i dotknie każdego z nas. Jakie są przyczynny suszy? Jak możemy jej przeciwdziałać?

Rodzaje suszy i jej przyczyny

Dziś koncentrujemy wszelkie środki i siły na walce z pandemią koronawirusa. Bezsprzecznie w krótkim czasie wywróciła ona do góry nogami rzeczywistość, którą znaliśmy i w której czuliśmy się bezpiecznie. Obserwowaliśmy i obserwujemy natychmiastowe reakcje i mobilizację rządów wszystkich państw świata. Jednak, choć sytuacja nie jest łatwa, możemy się spodziewać, że prędzej czy później koronawirus SARS-CoV-2 przestanie być naszym głównym zmartwieniem.

Inaczej sprawa ma się z suszą w Polsce, która od 7 lat dotyka nas co roku. Co prawda susze nie są nowym zjawiskiem, jednak nigdy wcześniej nie występowały w naszym kraju z taką częstotliwością. Jak podaje portal Nauka w Polsce, okresie 1951–1981 susza w Polsce miała miejsce 6 razy, natomiast w latach 1982–2011 – aż 18 razy.

Rodzaje suszy

Warto mieć świadomość, że wyróżniamy 4 etapy rozwoju susz:

• atmosferyczne – powodowane brakiem opadów, wysokimi temperaturami i niską wilgotnością powietrza, które są wynikiem napływu ciepłych i suchych mas powietrza;
• glebowe – niewystarczająca ilość wody dostępnej dla roślin;
• hydrologiczne – zasoby wód powierzchniowych i podziemnych są zbyt niskie, regeneracja to proces długotrwały;
• hydrogeologiczne – następują po przedłużających się suszach hydrologicznych; pogarsza się jakość wód gruntowych i ogólna dostępność wody.

Przyczyny suszy

Pierwsze, co przychodzi do głowy, gdy mowa o przyczynach suszy to brak opadów. Oczywiście jest to jeden z najistotniejszych powodów. Dodatkowo w Polsce duże znaczenie mają bezśnieżne i stosunkowo ciepłe zimy, których doświadczaliśmy w ostatnich latach. Jeszcze do niedawna wiosenne topnienie śniegów było najważniejszym źródłem zasilającym glebę w wodę. Sytuacja jednak uległa zmianie i śnieg zastąpiły opady deszczu, który szybko spływa do rzek i słabo zasila grunt. Również położenie Polski w stosunku do oceanów ma duże znaczenie dla ilości opadów – im dalej w ląd, tym mniejsza ich ilość. Nie można także zapomnieć o postępujących zmianach klimatycznych, które mogą powodować występowanie zarówno susz, jak i powodzi w Polsce.

Susza w Polsce – przewidywane skutki

Według hydrologów obecna sytuacja przyniesie skutki odczuwalne dla każdej osoby prywatnej, a także dla wielu firm. Możemy spodziewać się m.in. wysokich cen produktów rolnych, czyli warzyw, owoców, a także wyrobów mącznych. Ponadto powracająca co roku susza w Polsce ma negatywny wypływ na jakość wód w morzu i rzekach. Jest to powód do obaw m.in. dla hoteli, pensjonatów czy agroturystyki i wszystkich firm związanych z turystyką w Polsce. Możemy się spodziewać także skutków, których doświadczymy w dalszej przyszłości. Dotyczą one np. degradacji gleby, której przydatność do upraw spada praktycznie co roku, a to oznacza oczywiście nowe wyzwania dla rolnictwa.

Susza – co możesz zrobić?

Przede wszystkim pamiętaj, że każda kropla jest na wagę złota! Szanuj wodę i bądź dobrym przykładem dla swoich pracowników. Aby zachęcić ich do oszczędzania wody, możesz umieścić nasze ekologiczne naklejki, np. w toaletach czy firmowej kuchni. Zapisz się do programu, a my prześlemy Ci gotowy pakiet takich materiałów. Poza tym możesz zorganizować firmową akcję sadzenia drzew. Nowe nasadzenia to kolejny sposób na walkę w pustynnieniem Polski. Ponadto bądź świadomym i odpowiedzialnym producentem, a także konsumentem. Zanim kupisz nowy produkt, zastanów się, czy naprawdę go potrzebujesz, a także, ile wody zużyto, aby daną rzecz wyprodukować. Nie ustawaj w poszukiwaniach nowych możliwości działania, które pozwolą nam zadbać o przyszłość planety.