Raport EEA 2018: stan powietrza w Europie

Jak co roku, Europejska Agencja Środowiska (EEA) opublikowała raport na temat jakości powietrza na Starym Kontynencie. Polska, tak jak w minionych dwóch latach, uplasowała się w czołówce państw rankingu o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu.

Wyniki badań – raport EEA 2018: stan powietrza w Europie

W rankingu EEA opierano się na wynikach z 2016 roku, uzyskanych z 2500 stacji pomiarowych w 41 krajach, należących do Unii Europejskiej oraz spoza niej (np. Turcja). Jak donosi Agencja, w 6% krajów przekroczono roczny limit PM 10 (40 μg/m³) – były to: Turcja (116 stacji), Polska (29 stacji), Macedonia (13 stacji), Bułgaria (11 stacji). Przekraczamy także limity dzienne – według nich tylko 35 razy w roku dzienne stężenie PM 10 może wynosić 50 μg/m³. W Polsce natomiast wyniki sięgają nawet powyżej 75 μg/m³.

Concentrations of PM 10 – raport EEA 2018

Jeżeli chodzi o PM 2,5 (czyli drobne cząsteczki, które z łatwością wnikają do organizmu i stanowią przyczynę m.in. chorób układu oddechowego), to roczny limit wynosi 25 μg/m³. W Polsce osiągamy wynik 30 μg/m³. Źle jest również w innych badanych krajach.
Poniżej przedstawiamy liczby prezentowane w rankingu, które niewątpliwie dają do myślenia.

• lata 2013-2016: 82-85% populacji było narażone na nadmierne stężenie PM 2,5;
• rok 2015: 442 tys. osób zmarło przedwcześnie z powodu smogu (z czego 44 500 w Polsce). EEA zauważa jednak pewną poprawę, tzn. od 1990 r. przedwczesne zgony z powodu PM 2,5 zostały zredukowane o ok. 500 tys. rocznie;
• 95-98% populacji jest narażone na wysokie stężenie ozonu – notuje się 18 tys. przedwczesnych zgonów rocznie z tego powodu;
• 1ng/m³ – tyle wynosi dopuszczalne stężenie benzo(a)pirenu, które zostało przekroczone w 13 badanych państwach (31% wszystkich stacji monitorujących). Najgorsze wyniki zanotowano w Polsce, gdzie stężenie roczne w niektórych miastach, jak np. Nowa Ruda czy Tomaszów Mazowiecki, sięga nawet kilkunastu nanogramów na metr sześcienny.

Concentrations of PM 2,5 – raport EEA 2018

Zanieczyszczenie powietrza – co dla nas oznacza?

Jak widać z powyższych badań, zanieczyszczenie powietrza ma ogromny wpływ na zdrowie. Wysokie stężenie szkodliwych związków, które wdychamy każdego dnia powoduje m.in. pojawienie się alergii i astmy, obniżenie odporności organizmu, niewydolność oddechową, choroby układu krwionośnego i serca oraz choroby nowotworowe.

Skutki zanieczyszczenia powietrza docierają do nas także w sposób pośredni – mięso i rośliny, którymi się żywimy również nie są wolne od wpływu powyższych, szkodliwych dla zdrowia związków.

Najbardziej narażone na działanie zanieczyszczeń są dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze oraz chorujące na astmę (czy inne choroby układu oddechowego), alergicy i mieszkańcy okolic o natężeniu ruchu wyższym niż 10 tysięcy pojazdów dziennie.

Co możemy zrobić?

Na początek warto zapoznać się z opinią eksperta na ten temat, czyli dyrektora wykonawczego Europejskiej Agencji Środowiska, Hansa Bruyninckx:

„Zanieczyszczenie powietrza jest niewidocznym zabójcą i musimy zintensyfikować nasze wysiłki, aby zająć się jego przyczynami. Jeśli chodzi o zanieczyszczenie powietrza, emisje z transportu drogowego są często bardziej szkodliwe niż emisje z innych źródeł, ponieważ następują one na poziomie gruntu i zazwyczaj występują w miastach, w pobliżu ludzi. Dlatego tak ważne jest, aby Europa podwoiła wysiłki na rzecz ograniczenia emisji powodowanych przez transport, energię i rolnictwo oraz zainwestowała w uczynienie ich czystszymi i bardziej zrównoważonymi. Zintegrowane podejście do tych sektorów może przynieść wyraźne korzyści zarówno dla jakości powietrza, jak i klimatu, a także przyczyni się do poprawy naszego zdrowia i samopoczucia”.

Bruynickx wyraźnie zaznacza, że należy zapobiegać zanieczyszczeniom, zająć się przyczyną ich powstawania i zastosować zintegrowane podejście do najważniejszych sektorów gospodarczych większości krajów. Jednak oprócz wymienionych działań zapobiegających, powinniśmy również wprowadzić w życie walkę z już istniejącym problemem, np. za sprawą oczyszczaczy powietrza.

Takie kroki podjęto dotychczas w kilku województwach w Polsce, w których magistrat zdecydował się na zaopatrzenie żłobków i przedszkoli w oczyszczacze powietrza, gdyż to właśnie dzieci należą do jednej z grup najbardziej narażonych na działanie szkodliwych substancji z powietrza.  Czystym powietrzem oddychają już dzieci m.in. z placówek w Rzeszowie, Krakowie, Łodzi oraz Opolu. Jest to dobra praktyka dla wszelkich miejsc, w których każdego dnia przebywa wiele osób. Są to wszelkiego rodzaju biura, firmy, urzędy, szkoły i szpitale, gdzie praktycznie nieustannie oddychamy zanieczyszczonym powietrzem. Więcej na temat sposobów walki z tym zjawiskiem przeczytasz tutaj i tu.